Białe Ptaki / The White Birds

O, być z tobą wraz, ukochana,
    białym ptakiem na morskiej kipieli!
Męczy nas blask meteoru,
    co, nim zgaśnie, płomieniem strzelił.
Płomień gwiazdy błękitnej zmierzchu,
    zawieszonej na nieba krawędzi,
Budzi smutek w sercach, najmilsza,
    którego nic nie odpędzi.

Znużenie śle lilia i róża,
    marzycielki rosą okryte.
Ukochana, nie śnij o blasku
    gwiazdy barwionej błekitem
Ni o plomieniu, którym
    spadający meteor strzelił.
Chciałbym się stać wraz z tobą
    białym ptakiem na morskiej kipieli!

Spokoju nie dają mi wyspy,
    rozliczne wybrzeża Danajów,
Gdzie czas zapomniałby o nas,
    gdzie troski nie docierają.
Tam, z dala od róży i lilii,
    płomień tknąć by się nie ośmielił,
Ukochana, dwóch białych ptaków
    unoszonych na morskiej kipieli.


*

I would that we were, my beloved, white birds on the foam of the sea!
We tire of the flame of the meteor, before it can fade and flee;
And the flame of the blue star of twilight, hung low on the rim of the sky,
Has awaked in our hearts, my beloved, a sadness that may not die.
A weariness comes from those dreamers, dew-dabbled, the lily and rose;
Ah, dream not of them, my beloved, the flame of the meteor that goes,
Or the flame of the blue star that lingers hung low in the fall of the dew:
For I would we were changed to white birds on the wandering foam: I and you!
I am haunted by numberless islands, and many a Danaan shore,
Where Time would surely forget us, and Sorrow come near us no more;
Soon far from the rose and the lily and fret of the flames would we be,
Were we only white birds, my beloved, buoyed out on the foam of the sea!

Bizancjum / Byzantium

The unpurged images of day recede;
The Emperor's drunken soldiery are abed;
Night resonance recedes, night walkers' song
After great cathedral gong;
A starlit or a moonlit dome disdains
All that man is,
All mere complexities,
The fury and the mire of human veins.

Before me floats an image, man or shade,
Shade more than man, more image than a shade;
For Hades' bobbin bound in mummy-cloth
May unwind the winding path;
A mouth that has no moisture and no breath
Breathless mouths may summon;
I hail the superhuman;
I call it death-in-life and life-in-death.

Miracle, bird or golden handiwork,
More miraclc than bird or handiwork,
Planted on the star-lit golden bough,
Can like the cocks of Hades crow,
Or, by the moon embittered, scorn aloud
In glory of changeless metal
Common bird or petal
And all complexities of mire or blood.

At midnight on the Emperor's pavement flit
Flames that no faggot feeds, nor steel has lit,
Nor storm disturbs, flames begotten of flame,
Where blood-begotten spirits come
And all complexities of fury leave,
Dying into a dance,
An agony of trance,
An agony of flame that cannot singe a sleeve.

Astraddle on the dolphin's mire and blood,
Spirit after Spirit! The smithies break the flood.
The golden smithies of the Emperor!
Marbles of the dancing floor
Break bitter furies of complexity,
Those images that yet
Fresh images beget,
That dolphin-torn, that gong-tormented sea.

*

Natłok dziennych obrazów z wolna barwy traci;
Zasypiają pijani cesarscy żołdacy;
Echo gongu katedry, śpiewu ladacznicy
Cichnie w głębi nocnej ulicy;
W świetle gwiazd lub księżyca ogromna kopuła
Gardzi ludzi sprawami
I całym ich zgmatwaniem,
Na błoto i na furię ludzkich żył nieczuła.

Przede mną płynie obraz -- człowiek albo widmo,
Widmo raczej, lecz bardziej obraz niźli widmo;
Mumie, szpule Hadesu płótnem owinięte,
Mogą omotać ścieżki kręte;
Wyschłe usta zwołają, chociaż tchu brak w piersi,
Usta żywe, zdyszane;
Witaj, nadludzki stanie;
Śmiercią-w-życiu nazywam cię i życiem-w-śmierci.

Cudowny ptak, zabawka ze złota wykuta,
Bardziej cud niż ptak albo rzecz ze złota kuta,
W świetle gwiazd posadzony na złotej gałęzi,
Potrafi, drażniony przez księżyc,
Piać jak kogut z Hadesu, albo, w glorii złota
Trwalszego niż zwykłe światy,
Wyszydzać ptaki i płatki,
Całą tę gmatwaninę żywej krwi i błota.

Północ; ponad cesarski bruk wzlatują żywo
Płomyki, którym zbędny jest chrust czy krzesiwo,
Których nie zgasi burza; ogień z ognia zrodzon,
Gdzie duchy z krwi zrodzone wchodzą,
Porzucając zgmatwania, furię i udręki,
I umierają tańcem,
Paroksyzmem i transem,
Płomieniem, który nawet nie osmali ręki.

Mkną wierzchem na delfinach, na krwi, błocie żywym,
Nieprzeliczone duchy! Wstrzymują przypływy
Kuźnie, gdzie złoto kują złotnicy Cesarza!
Marmur posadzek tamę stwarza,
Która wstrzymuje furię, zgmatwanie i grozę,
Te wizje, z których nowe
Rodzi się wizji mrowie,
To delfinem rozdarte, gongiem bite morze.

[1930]

Co z tego ? / What then ?

His chosen comrades thought at school
He must grow a famous man;
He thought the same and lived by rule,
All his twenties crammed with toil;
'What then?' sang Plato's ghost. 'What then?'

Everything he wrote was read,
After certain years he won
Sufficient money for his need,
Friends that have been friends indeed;
'What then?' sang Plato's ghost. 'What then?'

All his happier dreams came true -
A small old house, wife, daughter, son,
Grounds where plum and cabbage grew,
poets and Wits about him drew;
'What then.?' sang Plato's ghost. 'What then?'

The work is done,' grown old he thought,
'According to my boyish plan;
Let the fools rage, I swerved in naught,
Something to perfection brought';
But louder sang that ghost, 'What then?'


*


Że będzie sławny, o tym wiedziano już w szkole:
Dla współuczniów był więcej niż zwykłym kolegą;
Więc cel sobie wytyczył i wytężał wolę,
Młodzieńcze lata spędził w znoju i mozole;
"Co z tego? - duch Platona zaśpiewał. - Co z tego?"

Książki, które napisał, znikały spod lady,
Po iluś latach zdobył bez trudu większego
Dość pieniędzy, by co dzień móc jadać obiady,
I przyjaciół w potrzebie nie skąpiących rady;
"Co z tego? - duch Platona zaśpiewał. - Co z tego?"

Spełnił mu się nareszcie każdy sen szczęśliwy -
Miał żonę, córkę, syna, dom i ptaków świergot
W ogródku, gdzie mógł sadzić kapustę i śliwy,
Wokół siebie - poetów orszak hałaśliwy;
"Co z tego? - duch Platona zaśpiewał. - Co z tego?"

"Spełniłem swe zadanie - pomyślał na starość. -
Zgodnie z dziecinnym planem całe życie zbiegło;
Choć głupcy się wściekali, wykazałem stałość
I w czymś tam osiągnąłem przecież doskonałość";
Ale duch jeszcze głośniej zaśpiewał: "Co z tego?"

Klątwa Cromwella / The Curse of Cromwell

You ask what - I have found, and far and wide I go:
Nothing but Cromwell's house and Cromwell's murderous crew,
The lovers and the dancers are beaten into the clay,
And the tall men and the swordsmen and the horsemen, where are they?
And there is an old beggar wandering in his pride -
His fathers served their fathers before Christ was crucified.
O what of that, O what of that,
What is there left to say?

All neighbourly content and easy talk are gone,
But there's no good complaining, for money's rant is on.
He that's mounting up must on his neighbour mount,
And we and all the Muses are things of no account.
They have schooling of their own, but I pass their schooling by,
What can they know that we know that know the time to die?
O what of that, O what of that,
What is there left to say?

But there's another knowledge that my heart destroys,
As the fox in the old fable destroyed the Spartan boy's
Because it proves that things both can and cannot be;
That the swordsmen and the ladies can still keep company,
Can pay the poet for a verse and hear the fiddle sound,
That I am still their setvant though all are underground.
O what of that, O what of that,
What is there left to say?

I came on a great house in the middle of the night,
Its open lighted doorway and its windows all alight,
And all my friends were there and made me welcome too;
But I woke in an old ruin that the winds howled through;
And when I pay attention I must out and walk
Among the dogs and horses that understand my talk.
O what of that, O what of that,
What is there left to say?



*


Pytasz mnie, co znalazłem, a idę z daleka, wciąż dalej:
Nic oprócz domu Cromwella i jego krwiożerczej zgrai.
Tancerze, kochankowie gliniaste mają leże,
Gdzież ci niezwykli mężczyźni, gdzie jeźdźcy, gdzie rycerze?
Jest tylko żebrak-włóczęga, dumny ze swego stanu -
Jego ojce służyli ich ojcom, nim Pana ukrzyżowano.
O, cóż z tego, cóż z tego,
Co więcej można rzec?

Przeminął czas sąsiedzkich, wesołych pogaduszek,
Lecz nie ma się co skarżyć, bo pieniądz wciąż się puszy.
Ten, kto się pnie do góry, wspina się po sąsiadach.
A my, te wszystkie Muzy, to bez znaczenia sprawa.
Mają swe własne nauki, ale ja je pominę.
Czy mogą to wiedzieć, co my, znający śmierci godzinę?
O, cóż z tego, cóż z tego,
Co więcej można rzec?

Lecz jeszcze inna wiedza niszczy me serce uparcie -
Jak w starej bajce lis niszczył serce chłopaka w Sparcie
Bo wykazuje, że coś może być i nie być zarazem,
Że towarzyszą nam damy i rycerze okuci żelazem,
Że płacą za wiersz poecie, słuchają skrzypiec, drzemią,
A ja wciąż jestem ich sługą, choć dawno są pod ziemią.
O, cóż z tego, cóż z tego,
Co więcej można rzec?

Zdarzyło mi się wielki dom w środku nocy napotkać:
Otwarty, jasny podjazd i oświetlone okna,
Przyjaciele moi tam byli, radośnie mnie witali,
Zbudziłem się w starej ruinie, gdzie wiatr wył w pustej sali.
Kiedy tak się wsłuchuję, wstaję i idę z nadzieją
Pomiędzy psy i konie: one mnie rozumieją.
O, cóż z tego, cóż z tego,
Co więcej można rzec?

Nie Było Drugiej Troi / No Second Troy

Czemu mam ją potępiać za to, że dni moje
Wypełniła cierpieniem i w czasie ostatnim
Sposobiła lud prosty do gwałtu i boju,
Gotowa wysłać wąskie zaułki przeciw dzielnicom dostatnim.

Czy odwaga i chęci to są dwie równości?
Cóż mogło ją ukoić, ją -- umysł tak prosty
Jak ogień, przetworzony czystą szlachetnością,
Ją -- piękno jak łuk napięty, ostry?

Spotyka się je rzadko teraz, w naszej dobie,
Piękno takie wyniosłe, samotne, surowe.
Cóż mogła więc poradzić, będąc tylko sobą?
Czy była jakaś Troja do spalenia nowa?


*

Why should I blame her that she filled my days
With misery, or that she would of late
Have taught to ignorant men most violent ways,
Or hurled the little streets upon the great,
Had they but courage equal to desire?
What could have made her peaceful with a mind
That nobleness made simple as a fire,
With beauty like a tightened bow, a kind
That is not natural in an age like this,
Being high and solitary and most stern?
Why, what could she have done, being what she is?
Was there another Troy for her to burn?