The Waste Land - IV. Death by Water

Phlebas the Phoenician, a fortnight dead,     
Forgot the cry of gulls, and the deep seas swell     
And the profit and loss.     
                                  A current under sea
Picked his bones in whispers. As he rose and fell     
He passed the stages of his age and youth     
Entering the whirlpool.     
                                  Gentile or Jew     
O you who turn the wheel and look to windward,
Consider Phlebas, who was once handsome and tall as you.

The Waste Land - V. What the Thunder Said

After the torchlight red on sweaty faces     
After the frosty silence in the gardens     
After the agony in stony places     
The shouting and the crying
Prison and place and reverberation     
Of thunder of spring over distant mountains     
He who was living is now dead     
We who were living are now dying     
With a little patience     
 
Here is no water but only rock     
Rock and no water and the sandy road     
The road winding above among the mountains     
Which are mountains of rock without water     
If there were water we should stop and drink
Amongst the rock one cannot stop or think     
Sweat is dry and feet are in the sand     
If there were only water amongst the rock     
Dead mountain mouth of carious teeth that cannot spit     
Here one can neither stand nor lie nor sit
There is not even silence in the mountains     
But dry sterile thunder without rain     
There is not even solitude in the mountains     
But red sullen faces sneer and snarl     
From doors of mudcracked houses
                                 If there were water
  And no rock     
  If there were rock     
  And also water     
  And water     
  A spring
  A pool among the rock     
  If there were the sound of water only     
  Not the cicada     
  And dry grass singing     
  But sound of water over a rock
  Where the hermit-thrush sings in the pine trees     
  Drip drop drip drop drop drop drop     
  But there is no water     
 
Who is the third who walks always beside you?     
When I count, there are only you and I together
But when I look ahead up the white road     
There is always another one walking beside you     
Gliding wrapt in a brown mantle, hooded     
I do not know whether a man or a woman     
—But who is that on the other side of you?
 
What is that sound high in the air     
Murmur of maternal lamentation     
Who are those hooded hordes swarming     
Over endless plains, stumbling in cracked earth     
Ringed by the flat horizon only
What is the city over the mountains     
Cracks and reforms and bursts in the violet air     
Falling towers     
Jerusalem Athens Alexandria     
Vienna London
Unreal     
 
A woman drew her long black hair out tight     
And fiddled whisper music on those strings     
And bats with baby faces in the violet light     
Whistled, and beat their wings
And crawled head downward down a blackened wall     
And upside down in air were towers     
Tolling reminiscent bells, that kept the hours     
And voices singing out of empty cisterns and exhausted wells.     
 
In this decayed hole among the mountains
In the faint moonlight, the grass is singing     
Over the tumbled graves, about the chapel     
There is the empty chapel, only the wind's home.     
It has no windows, and the door swings,     
Dry bones can harm no one.
Only a cock stood on the rooftree     
Co co rico co co rico     
In a flash of lightning. Then a damp gust     
Bringing rain     
 
Ganga was sunken, and the limp leaves
Waited for rain, while the black clouds     
Gathered far distant, over Himavant.     
The jungle crouched, humped in silence.     
Then spoke the thunder     
DA
Datta: what have we given?     
My friend, blood shaking my heart     
The awful daring of a moment's surrender     
Which an age of prudence can never retract     
By this, and this only, we have existed
Which is not to be found in our obituaries     
Or in memories draped by the beneficent spider     
Or under seals broken by the lean solicitor     
In our empty rooms     
DA
Dayadhvam: I have heard the key     
Turn in the door once and turn once only     
We think of the key, each in his prison     
Thinking of the key, each confirms a prison     
Only at nightfall, aetherial rumours
Revive for a moment a broken Coriolanus     
DA     
Damyata: The boat responded     
Gaily, to the hand expert with sail and oar     
The sea was calm, your heart would have responded
Gaily, when invited, beating obedient     
To controlling hands     
 
                      I sat upon the shore     
Fishing, with the arid plain behind me     
Shall I at least set my lands in order?
 
London Bridge is falling down falling down falling down     
 
Poi s'ascose nel foco che gli affina     
Quando fiam ceu chelidon—O swallow swallow     
Le Prince d'Aquitaine à la tour abolie     
These fragments I have shored against my ruins
Why then Ile fit you. Hieronymo's mad againe.     
Datta. Dayadhvam. Damyata.     
 
            Shantih shantih shantih    

Thomas Stearns Eliot - La figlia che piange

O quam te memorem virgo...

Na ostatnim stań schodów kamieniu,
Pochylona nad urną w ogrodzie -
Wpleć, wpleć we włosy złociste promienie
I kwiatów przytul niespodzianą mękę,
I odrzuć je na ziemię, i odejdź stąd, odejdź,
Przelotny wyrzut kryjąc pod powieką,
Lecz wpleć we włosy złociste promienie.

Tak chciałbym, żeby porzucił ją nagle,
Tak chciałbym, żeby pozostała z żalem,
Tak by się oddalił,
Jak dusza ciało odbiega znużone,
Jak myśl opuszcza ciało, które kona,
Wtedy bym odnalazł
Sposób tak miękki i zręczny zarazem,
Który jak uśmiech moglibyśmy pojąć,
W prostocie swej obłudny jak i uścisk dłoni.

Odeszła, ale wraz z wiatrem jesieni
Powraca i przez wiele dni nawiedza pamięć,
Długie godziny sobą mi wypełnia:
Z włosami na ramionach, w ramionach - z kwiatami.
Myślę, czy razem byliby szczęśliwi?
A może z gestem, z pozą rozstać mi się trudno?
Niekiedy rozmyślaniom moim tak wnikliwym
Dziwią się: lek północy i spokój południa.

Thomas Stearns Eliot - Oczy, które ostatnio ujrzałem we łzach

Oczy, które ostatnio ujrzałem we łzach
Przez rozłąkę
Tutaj w śmierci sennym królestwie
Złota wizja powraca
Widzę oczy i nie widzę łez
I to cierpienie moje.

I to cierpienie moje
Że już nie ujrzę oczu
Oczu rozstrzygnięcia
Oczu których nie ujrzę aż
W drzwiach innego królestwa
Gdzie jak w tym
Oczy trwają mgnienie
Mgnienie trwają oczy
I wystawiają nas na szyderstwo.


Przekład:Michał Sprusiński

Thomas Stearns Eliot - Wydrążeni ludzie

Pan Kurtz - on umrzeć
"A penny for the Old Guy"
I

My, wydrążeni ludzie
My, chochołowi ludzie
Razem się kołyszemy
Głowy napełnia nam słoma
Nie znaczy nic nasza mowa
Kiedy do siebie szepczemy
Głos nasz jak suchej trawy
Przez którą wiatr dmie
Jak chrobot szczurzej łapy
Na rozbitym szkle
W suchej naszej piwnicy

Kształty bez formy, cienie bez barwy
Siła odjęta, gesty bez ruchu.

A którzy przekroczyli tamten próg
I oczy mając weszli w drugie królestwo śmierci
Nie wspomną naszych biednych i gwałtownych dusz
Wspomną, jeżeli wspomną,
Wydrążonych ludzi
Chochołowych ludzi.

II

Oczu napotkać nie śmiem w moich snach
W sennym królestwie śmierci
Nigdy się nie ukarzą:
Tam na złamanej kolumnie
Oczami będzie blask słońca
Tam tylko chwieją się drzewa
I głosy, kiedy wiatr śpiewa,
Są dalsze i uroczyste
Niż gwiazda blednąca.

I obcym nie był bliżej
W sennym królestwie śmierci
Niechaj jak inni noszę
Takie umyślne przebranie
Patyki stracha na polu
Szczurzą sierść, pióra wronie
Niechaj jak wiatr wieję się skłonię
Nie bliżej -

Niech ostatecznie ominie spotkanie
W królestwie ni światła ni cienia

III

Tutaj kraina nieżywa
Kraina kaktusowa
Tu hodują kamienie
Obrazy, ich łaski wzywa
Dłoń umarłego błagalnie wzniesiona
Pod migotem gwiazdy blednącej.

Czy tak samo jest tam
W drugim królestwie śmierci
Czy budzimy się zupełnie sami
W godzinę kiedy wszystko w nas
Jest czułością i czystymi łzami
Usta chcą pocałunku
A modłą się do złamanego kamienia.

IV

Nie tu są oczy
Nie ma tu oczu
W tej dolinie umierających gwiazd
W tej wydrążonej dolinie
Złamanej szczęce naszych utraconych królestw

W tym ostatnim miejscu spotkania
Na oślep szukamy
Nieufni i niemi
Na żwirach zgromadzeni pod opuchłą rzeką

Na zawsze niewidomi
Bo nie ukażą się oczy
Gwiazda nieustająca
Wielolistna róża
Królestwa śmierci bez świateł ni cienia
Nadzieja tylko
Pustych ludzi

V

Więc okrążajmy kaktus nasz
Kaktus nasz kaktus nasz
Więc okrążajmy kaktus nasz
O piątej godzinie rano

Pomiędzy ideę
I rzeczywistość
Pomiędzy zamiar
I dokonanie
Pada Cień

Albowiem Tuum est Regnum

Pomiędzy koncepcję
I kreację
Pomiędzy wzruszenie
I odczucie
Pada Cień

A życie jest bardzo długie

Pomiędzy pożądanie
I miłosny spazm
Pomiędzy potencjalność
I egzystencję
Pomiędzy esencję
I owoc jej
Pada Cień

Albowiem Tuum est Regnum

Albowiem Tuum est
Życie jest
Albowiem Tuum est
I tak się właśnie kończy świat
I tak się właśnie kończy świat
I tak się właśnie kończy świat
Nie hukiem ale skomleniem.



Przekład: Czesław Miłosz