Wiersze

• Kwintet
  Josif Brodski
  KWINTET
   
  I
   
  Powieka drga. Z ust wyrasta
  cisza. Europejskie miasta
  ścigają się od stacji do stacji. Zapach
  mydła zdradza mieszkańcom dżungli zbliżającego się wroga.
  Akurat tam, gdzie postała twoja noga,
  pojawiają się białe plamy na mapach.
   
  W gardle zaschło. Podróżnik prosi o coś do picia.
  Dzieci, godne rzetelnego bicia,
  napełniają powietrze rozdzierającym wrzaskiem. Powieka
  drga. Co do kolumn, to właśnie zza
  kolumny ktoś się zawsze wyłania. Nawet za-
  mknąwszy oczy, nawet we śnie widzicie człowieka.
   
  W piersi głos jak plwocina się zbiera:
  „Daj mi papier, atrament i niech cię cholera
  weźmie!” Powieka drga. Niezrozumiałe lamenty
  za ścianą (jak modlitwa) jeszcze dodają zgryzoty.
  Potworność w mózgu wzbogaca obce przedmioty
  nieznajomego pokoju o znane elementy.
   
  II
   
  Czasem na puszczy głos wołającego się słyszy.
  Wyciąga się aparat, żeby postać utrwalić na kliszy.
  A tu masz – ciemno się robi. Przysiądź choćby na krótko,
  pożartuj z zagadującą śpiewnie, z południowym akcentem,
  małpką, co zlazła z drzewa i, nim zdążyła ze szczętem
  stać się człowiekiem, już się stała prostytutką.
   
  Lepsze parostatkiem do Rygi jechanie,
  uczestnictwo w błękicie, w geografii, a nie
  jedynie w historii, tym wrzodzie na zdrowym lądzie.
  Lepsze w Grenlandii płacz i zgrzytanie
  nart, kiedy to, co po tobie zostanie,
  to góry lodowe i foczy tłuszcz na wodzie.
   
  Nie zapomnisz, ćwicząc na alfabecie,
  punktu B – celu podróży po świecie.
  Kruk jak to kruk tam nie musi krakać jak wrony da capo;
  Szczeka pies na psią dolę, a w zbożu kąkole;
  tam jak kuśnierz nad skórką z marsem na czole
  cały Sztab Generalny nad pożółkłą krząta się mapą.
   
  III
   
  Trzydzieści siedem lat patrzę, jak ogień płonie.
  Powieka drga. Obie dłonie
  wilgotnieją od potu. Policjant wziął dokumenty
  i zniknął w drugim pokoju. W zapale urzędniczym
  wzniesiony w górę obelisk w obłokach kończy się niczym
  cios w stylu Euklidesa, niczym ogon komety.
   
  Noc. Włos barwy popiołu – sam siadaj do stołu,
  sam sobie pan i cham, sam od góry do dołu.
  Śledź przecinając tłustym drukiem złożone wyrazy
  o erupcji wulkanu Bóg wie gdzie (jednym słowem –
  w obcym środowisku), straciwszy głowę,
  ogonem wspiera się o „Ostatnie Zakazy”.
   
  Brzęk much na orientalnym bazarze –
  to rozumiem! Na trotuarze
  dwa kroki od hotelu podróżnik jak ryba w sieci
  rozdziawionymi ustami suche powietrze chwyta.
  To, co na tym zabiło, równie silnym wita
  bólem na tamtym świecie.
   
  IV
   
  „Gdzie to jest?”, dziwi się kuzyn przygładzając za uchem
  rezolutny kędziorek. „Tutaj”, odpowiada kuzynka ruchem
  palca skacząc po górach. Huśtawka skrzypieć zaczęła
  w starym ogrodzie. Na stole stojące
  fiołki. Parkiet oślepia słońce.
  W salonie kantylenę prowadzi wiolonczela.
   
  Nocą cień słonia oddziela się od głazu.
  Księżyc tkwi nad płaszczyzną krajobrazu.
  Srebra rzeki żaden zysk się nie ima.
  W samotnym pokoju wgniata pościel
  biały (śniady) akt – mówiąc prościej:
  trefny pejzaż pędzla anonima.
   
  Wiosną w błocie krzątają się pracowite mrówki;
  szpak i inne stworzenia wracają z wędrówki;
  pień porasta listowiem; niebo jak szyba.
  Jesienią jastrząb zatacza koła – raz jeden i drugi,
  rachując we wsi kurczęta. A na ramionach sługi
  majta się biała marynarka sahiba.
   
  V
   
  Czy było powiedziane słowo? Jeżeli
  tak – to w jakim języku? Czy był to chłopiec? Ile byśmy musieli
  wrzucić lodu do szklanki, żeby zatrzymać Titanic
  myśli? Czy całość pamięta o roli
  części? W akwarium od ptaków się roi –
  co ma pomyśleć botanik?
   
  A teraz wyobraźmy sobie pustkę doskonałą.
  Miejsce bez czasu. Gdzie się już dokonało.
  Samo powietrze. Po prostu Mekka
  powietrza. Tlen i azot. Gdzie
  nie spojrzeć. A w nich dzień w dzień
  drga samotna powieka.
   
  To zapiski naturalisty. Za-
  piski naturalisty. Kapiąca łza
  spada w próżni nie wiedząc, co przyspieszenie.
  Odrośl wiecznozielonej neurazji, słysząc bzzz
  tse-tse przyszłości, dygocę z
  paznokciami wbitymi w swoje korzenie.
   
  (z tomu: Urania, 1987)